Niet iedereen is in staat aan het reguliere onderwijs deel te nemen en examens af te leggen. Voor wie dat om een of andere reden niet lukt, bestaat de mogelijkheid staatsexamen te doen. Dit geldt bijvoorbeeld voor leerlingen die op het voortgezet speciaal onderwijs zitten (vso), of leerlingen van particuliere scholen die geen examenlicentie hebben. Daarnaast zijn er ook individuele kandidaten, denk hierbij aan vroegtijdige schoolverlaters, diplomaverbeteraars, chronisch zieke leerlingen en gedetineerden. Een diploma behaald via staatsexamens is gelijkwaardig aan een diploma van een reguliere school in het voortgezet onderwijs en heeft dezelfde maatschappelijke waarde.
Hoe ziet een staatsexamen er uit?
Een staatsexamenkandidaat kan voor bijna elk algemeen vak op vmbo-, havo- en vwo-niveau examen doen. Per jaar kan een kandidaat in één of meer vakken examen afleggen. Voor deze vakken krijgt een kandidaat een gewaarmerkte cijferlijst. Zo kan de kandidaat het behalen van een diploma over een aantal jaren spreiden. Een staatsexamen bestaat net als een regulier examen uit twee onderdelen:
Het centraal (schriftelijk) examen. Dit is identiek aan het centraal examen op reguliere vo-scholen. Kandidaten maken dit centraal examen op hetzelfde moment als de reguliere vo-kandidaten.
Het college-examen. Dit vervangt de schoolexamens in het reguliere onderwijs. Het college-examen bestaat meestal uit een mondeling examen, bij een aantal vakken wordt dit aangevuld met een schriftelijk of praktisch college-examen. Het mondeling college-examen wordt in de zomer afgenomen, dus na het centraal examen.
Bij handvaardigheid en tekenen is er alleen een praktisch examen, en geen mondeling examen.
Hoe verloopt een mondeling college-examen?
In maart 2023 hebben we een video over de staatsexamens online gezet. In deze video volgen we twee kandidaten die een mondeling college-examen afleggen. De ene kandidaat doet een havo-examen Engels, de andere een vmbo-examen wiskunde. Je ziet niet alleen hoe zo’n examen gaat, maar er wordt inhoudelijk ook meer over deze examens verteld.
Nog maar heel even en dan zit jij hier ook.
Best spannend.
Ik had geen idee wat ik kon verwachten.
Dus daarom gaan we even meekijken hoe het bij Emma en Emir gaat.
Zij zijn leerlingen op het speciaal voorgezet onderwijs.
Even terug naar het begin van de dag.
Emma heeft vandaag havo-examen Engels...
en Emir is helemaal klaar voor VMBO Wiskunde.
Het is nu 30 minuten voordat het examen begint...
en ze lopen direct door naar de wachtruimte.
Hier zit hun mentor al op ze te wachten.
Goedemorgen, ben je er klaar voor?
We nemen je ID en woordenboeken mee naar het voorbereidingslokaal...
als je je smartwatch en telefoon inlevert kunnen we gaan.
Emma moet voor Engels nog een tekst voorbereiden.
Dus gaat ze naar het voorbereidingslokaal.
Normaal krijg je hier 20 minuten de tijd.
Maar de school heeft via DUO 10 minuten extra voor haar aangevraagd.
Emir hoeft niets voor te bereiden.
Hij wacht dus lekker rustig in de wachtruimte totdat hij het examenlokaal in kan.
Dan is het zover.
Met de mentor loopt ze mee naar het examenlokaal.
Daar moeten ze nog heel even buiten het lokaal wachten...
tot de examinatoren ook klaar zijn.
Als het tijd is wordt ze door een examinator opgehaald.
Samen gaan ze naar binnen waar de tweede examinator zit.
Omdat Emma het toch wel spannend vindt mag ze van DUO een vertrouwenspersoon meenemen.
Deze kan schuin achter je óf naast je gaan zitten...
zodat ze bijvoorbeeld een vraag voor je kan herhalen.
Voordat de examens echt beginnen laten zij hun ID-Kaart zien...
en leggen de examinatoren uit wat ze gaan doen.
Het examen bestaat uit verschillende onderdelen waar je punten voor krijgt.
Het is dus helemaal niet erg als je bij een onderdeel een fout maakt.
Dat kan je gewoon weer ophalen met een ander onderdeel.
Bij Wiskunde bestaat het examen bijvoorbeeld uit drie onderdelen...
Statistiek...
meetkunde...
en verbanden.
En daar worden allemaal verschillende vragen over gesteld.
Er is een duif en die vliegt 1200 meter in een minuut...
hij moet 138 kilometer vliegen...
kun jij voor mij uitrekenen hoelang die duif daar over doet?
Bij Engels heeft Emma ook 3 onderdelen.
Ze begint met een korte presentatie die ze thuis heeft voorbereid.
Daarna gaan ze even praten over de tekst die ze net heeft voorbereid.
Omdat de examinator nog iets meer wil weten stelt ze hier een korte vraag over.
If you had a gap year, where would you go?
Als laatste gaan ze nog praten over de teksten, gedichten...
en boeken die Emma van tevoren heeft gelezen.
Emma kijkt de examinator het liefst niet aan tijdens het examen.
Maar dit hoeft ook helemaal niet.
Ze kan gewoon rustig nadenken en haar tijd nemen voordat ze antwoord geeft.
En dan zit het examen er alweer op.
Het duurt nu nog wel even voordat je de uitslag krijgt.
Deze krijg je pas na je allerlaatste mondeling.
Als je nog vragen hebt kun je altijd kijken op www.staatsexamensvo.nl...
of gewoon even bij je docent of mentor langslopen.
Heel veel succes met voorbereiden en natuurlijk bij de examens zelf.
Onze verhalen
Op deze pagina kun je verschillende verhalen lezen over mensen die of staatsexamen hebben gedaan of betrokken zijn bij de afname van de staatsexamens vo.
Bij staatsexamens zijn meer dan 2000 mensen betrokken. Het College voor Toetsen en Examens (CvTE) is eindverantwoordelijk voor de afname en de kwaliteit van de staatsexamens. Het CvTE begeleidt en instrueert de examinatoren en stelt de kaders vast voor de examenafnames. Om de staatsexamens mogelijk te maken, zijn ieder jaar veel docenten uit het regulier voortgezet onderwijs en het voortgezet speciaal onderwijs betrokken. Bijvoorbeeld als examinator. Maar ook schoolleiders, studenten en anderen werken voor de staatsexamens. Bijvoorbeeld als surveillant of voorzitter/secretaris.
Wil jij ook een rol spelen als examinator, surveillant of op een andere manier, kijk dan op de pagina Staatsexamens vo vacatures op examenblad.nl.
De rol van DUO
De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) verzorgt de praktische uitvoering en organisatie van de staatsexamens. DUO regelt:
de aanmelding van examenkandidaten;
dat de examens afgenomen kunnen worden op alle examenlocaties;
dat de schriftelijke examens worden nagekeken;
dat er voldoende examinatoren worden ingezet om mondelinge examens af te nemen;
Handige websites
Mijneindexamen
Op de web-app mijneindexamen is er een aparte pagina voor kandidaten die staatsexamens vo doen. Op deze pagina vind je alle informatie die voor kandidaten van belang is. Zie: mijneindexamen.nl/staatsexamen
Staatsexamensvo.nl
Om de staatsexamens in het voortgezet onderwijs mogelijk te maken zijn meer dan tweeduizend mensen betrokken. We zijn dan ook altijd op zoek naar mensen die een steentje willen bijdragen. Op de pagina Staatsexamens vo vacatures op de website examenblad.nl vind je meer informatie over de verschillende functies. Je kunt daar ook direct solliciteren.
Contact met staatsexamens vo
Wil je meer informatie over de staatsexamens vo of heb je een vraag? Hieronder staan verschillende contactmogelijkheden.
Als je een klacht hebt over de staatsexamens vo, vragen we je eerst telefonisch of per mail contact op te nemen met DUO. Misschien kunnen we het probleem direct oplossen.
Er is er ook een mogelijkheid een officiële klacht bij het CvTE in te dienen. Hiervoor kun je gebruik maken van het klachtenformulier. Dat kun je sturen per e-mail of post. We volgen dan de klachtenprocedure van het CvTE.
Als je een officiële klacht indient, nemen we deze in behandeling. Afhankelijk van de klacht kan het zijn dat je een besluit ontvangt. Op dit besluit staat hoe én binnen welke termijn je bezwaar kunt maken tegen de beslissing die genomen is. Als een besluit gaat over het vaststellen van je resultaat is er geen mogelijkheid voor beroep en bezwaar. Mocht je aanwijzingen hebben dat het vaststellen van dat besluit niet goed is gegaan, dan kun je een verzoek indienen een examen ongeldig te laten verklaren.
