Binnen het voortgezet onderwijs (vo) zijn er drie wegen naar een diploma. Verreweg de meeste leerlingen volgen het reguliere onderwijs (middelbare school). De andere twee mogelijkheden zijn het vavo (volwassenonderwijs) en de staatsexamens vo. In alle drie de gevallen maken leerlingen voor de meeste vakken een centraal examen.

De rol van het CvTE voor deze examens

Het College voor Toetsen en Examens (CvTE) is verantwoordelijk voor deze centrale examens. Zowel in Nederland als op de Cariben. Dat doen we uiteraard niet alleen. Als regievoerder zorgen wij voor goede samenwerkingen met onze examenketenpartners. Daarnaast werken we veel samen met docenten uit het vo.

Staatsexamens vo

Voor de staatsexamens vo zijn wij ook verantwoordelijk voor de college-examens (vergelijkbaar met de schoolexamens binnen het reguliere vo en vavo, die door de school zelf worden afgenomen). Voor wie de staatsexamens bedoeld zijn en hoe het werkt, vind je op de pagina Staatsexamens vo.

Alles over staatsexamens vo

Examencyclus

Een centraal examen komt niet zomaar tot stand. Dat is een proces dat ongeveer twee jaar duurt. Uitgangspunt is het examenprogramma van het ministerie van OCW. Per schoolsoort en -vak stelt de minister dit programma vast. In het examenprogramma staat op hoofdlijnen wat leerlingen moeten kennen en kunnen. Er wordt ook aangegeven welke leerstof het centraal examen toetst. Op basis hiervan stellen wij een syllabus vast. Hierin staat een toelichting op de leerstof die in het centraal examen wordt getoetst.

Wij geven Stichting Cito de opdracht om, op basis van deze syllabi, de uiteindelijke opgaven voor het centraal examen te maken. Onze vaststellingscommissies beoordelen de vragen en opgaven. Zij stellen het centraal examen en de bijbehorende correctievoorschriften vast.

Meer informatie over de totstandkoming van de centrale examens vind je op de pagina: Examencyclus op examenblad.nl.

Docentbetrokkenheid

Docenten zijn onmisbaar bij de totstandkoming van centrale examens. Aan alle centrale examens werken daarom docenten mee. Bij de ontwikkeling van een centraal examen zijn ongeveer tien examenmakers direct betrokken. Acht van de tien examenmakers zijn docenten die lesgeven aan een examenklas. Zij kunnen goed inschatten of een opgave geschikt is voor examenkandidaten. Zo zorgen we ervoor dat de examenopgaven goed aansluiten bij de huidige onderwijspraktijk.

Typen centrale examens

Centraal schriftelijke examens (cse's)

Er zijn verschillende soorten centrale examens. De meeste leerlingen maken hun centraal schriftelijke examens (cse’s) in het door ons vastgestelde eerste en tweede tijdvak. Het gaat hierbij om vmbo gl/tl, havo en vwo. Voor deze schoolsoorten worden enkele cse’s digitaal afgenomen. Dit geldt voor de kunstvakken muziek gl/tl, havo en vwo, kunst (algemeen) havo en vwo, dans gl/tl en drama gl/tl. Deze examens worden net als de andere centraal schriftelijke examens volgens ons rooster afgenomen.

Digitale examens

Daarnaast zijn er voor de algemene vakken vmbo bb en kb volledig digitale examens. Deze worden afgenomen in Facet. Binnen een door ons vastgestelde periode mogen scholen zelf bepalen wanneer hun leerlingen deze examens maken. Leerlingen krijgen de vragen digitaal en beantwoorden ze ook op die manier.

Praktijkexamens

Tot slot zijn er praktijkexamens. Zo hebben de vakken beeldende vorming vmbo gl/tl en tekenen, handvaardigheid en textiele vormgeving vwo behalve het centraal schriftelijke examen ook een praktijkexamen (cpe). Dit examen duurt vaak meerdere dagen waarbij leerlingen een kunstwerk maken dat beoordeeld wordt. De beroepsgerichte profielvakken in vmbo bb, kb en gl worden afgerond met de centraal schriftelijk en praktische examens (cspe’s). Deze examens bestaan uit digitale, schriftelijke en praktijkopgaven.

Normering

Examens kunnen niet ieder jaar precies even moeilijk zijn. Daarom worden alle centrale examens na afname genormeerd. De normering zorgt ervoor dat de prestatie om een voldoende te halen voor het centrale examen gelijk is. Van tijdvak op tijdvak en van jaar op jaar.

Daarvoor gebruiken we onder andere de analyses die Stichting Cito opstelt op basis van de scores die door de correctoren zijn toegekend. Ook de reacties van docenten, vakverenigingen en van het LAKS (Landelijk Aktie Komitee Scholieren) wegen we mee.

Zie ook de pagina: Normering centrale examens op examenblad.nl.

Actualisatie syllabi

De actualisatie is een inhoudelijke verandering van het examenprogramma van een vak. In dat programma staat wat leerlingen moeten kennen en kunnen. Het gaat hierbij zowel om de schoolexamens als de centrale examens. De stof die terugkomt in de centrale examens is te vinden in de syllabi. Op dit moment zijn docenten in verschillende syllabicommissies bezig met het schrijven van conceptsyllabi.

Passend examineren vo

In een inclusief examenlandschap kan elke leerling laten zien over welke kennis en vaardigheden die beschikt. Soms heeft een leerling een ondersteuningsbehoefte. Het kan dan nodig zijn de manier van examineren aan te passen. Dit noemen we passend examineren.

Passend examineren richt zich op het variëren in afnamecondities. Zowel bij het schoolexamen als bij het centraal examen zijn er verschillende mogelijkheden om de afnamesetting voor een leerling met een beperking beter passend te maken. Speciaal voor scholen hebben wij samen met het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en DUO het Expertisepunt passend examineren vo opgericht. Op de website van het Expertisepunt passendexaminerenvo.nl kunnen scholen informatie vinden. Daarnaast is er voor scholen de mogelijkheid contact op te nemen om vragen te stellen en op die manier advies te krijgen.

Handige websites

Examenblad

Op de website examenblad.nl staat uitgebreide informatie over alle onderdelen van de examencyclus. Daarnaast worden op deze site centrale examens en correctievoorschriften gepubliceerd. Vanuit het mailsysteem dat aan de website is gekoppeld communiceren wij met docenten en examensecretarissen over de centrale examens vo. Ook vind je op deze website meer informatie over de staatsexamens vo.

Mijneindexamen

Voor leerlingen is er de webapp mijneindexamen.nl. Leerlingen kunnen de webapp aanpassen naar hun schoolniveau en vakkenpakket. Per vak vinden ze de informatie die voor hen van belang is. Bijvoorbeeld over de syllabi met de beschrijvingen van de centraal examenstof, welke hulpmiddelen ze mee mogen nemen naar het examen en wat te doen bij een herkansing.