Unisono, kanttekeningen bij een kort geding

Blogbericht | 01-09-2017 | Pieter Hendrikse

Vorige week diende een kort geding bij de voorzieningenrechter in Utrecht. Een bijzondere kennismaking vanuit het CvTE met de rechtspraak. Een eindexamenkandidaat uit het vo bestreed de examenuitslag. Ze was gezakt. Het CvTE werd gedaagd wegens een vermeende onrechtmatige daad. De rechter stelde eiser in het ongelijk, de vordering werd afgewezen.

Buitengewoon vervelend en onaangenaam voor alle direct betrokkenen. Het examenstelsel is immers zodanig opgezet dat leerlingen maximale kansen krijgen. Er is keuze uit vakkenpakketten, er is een schooldeel en een centraal deel van het examen en bij het centraal examen bestaat de mogelijkheid van herkansing. Dat is van belang om leerlingen zoveel mogelijk kansen op succes te bieden. Een ontmoeting in de rechtszaal is dan heel erg onplezierig, om niet te zeggen verdrietig.

In de uitspraak van de rechter wordt bevestigd dat het CvTE de regeling niet onjuist heeft toegepast. De rechter geeft tevens aan dat een systematiek als deze nu eenmaal grensgevallen zal kennen. Dat is zuur voor wie het treft, maar het maakt het systeem en de juiste toepassing nog niet onrechtmatig. Dat is goed nieuws. Maar de uitspraak stemt ook tot nadere kritische reflectie. Kennelijk zijn de werkwijzen binnen dat systeem niet altijd eenduidig.

Het CvTE is een lerende organisatie. Deze casus vormt een stimulans om door te gaan met de vernieuwingen die al in gang zijn gezet. Om een greep te doen: een focusgroep economie bestaande uit docenten, zoals vorig jaar de focusgroep geschiedenis, spreekt komend jaar over de gewenste denkrichting voor een nieuwe syllabus. Zoals er vorig jaar is geëxperimenteerd met docentengroepen  wiskunde, scheikunde en Nederlands om een beter correctievoorschrift te ontwikkelen, zo zal dat het komend schooljaar gebeuren voor Frans. De normeringssystematiek is wederom verder verduidelijkt via artikelen en een veel bekeken webinar. Met de meeste vakinhoudelijke verenigingen is jaarlijks overleg over de afgenomen centrale examens.

De werkwijze om tot goede examens en een daarbij passende beoordeling te komen, veronderstelt eenduidigheid in de toepassing van de spelregels. Betrokken docenten en toetsexperts  dienen unisono tot conclusies te komen. Bij verschil van opvatting is het de verantwoordelijkheid van de vakvereniging om gezamenlijk op te treden. Dat begint in de afstemming tussen eerste en tweede corrector. Maar kennelijk behoeft de discretionaire bevoegdheid van de docent toch nadere uitleg, zo blijkt uit het vonnis van de rechter.

Voor alle duidelijkheid: een correctievoorschrift is een algemeen verbindend voorschrift. Dat vraagt om opvolging conform het voorschrift zoals uitgebracht. Daarbinnen is er voor de docent de noodzakelijke beoordelingsruimte in het overleg met de tweede corrector en de mogelijkheid van het melden van vermeende fouten.

Het kan zijn dat onduidelijkheid op dit punt een rol heeft gespeeld bij de gang naar de rechter. Aan het CvTE om dit in de toekomst nader te verhelderen. Dat voorkomt teleurstelling bij examenkandidaten, doet recht aan het gezag van professionele examinatoren en borgt nog meer draagvlak voor het eindexamenstelsel.

Gezamenlijk verder vormgeven van een functioneel en functionerend examensysteem lijkt me de belangrijkste opdracht die we kunnen verbinden aan de rechterlijke uitspraak. Het moet en kan altijd beter, in het belang van leerlingen. Zo simpel is dat.