Onderzoeken en publicaties

Over het onderzoeksprogramma

In samenspraak met het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), Stichting Cito en de toetsaanbieders hebben we een onderzoeksprogramma opgezet om meer inzicht te verkrijgen in het stelsel van doorstroomtoetsen en in het bijzonder in de factoren die een rol spelen in de verschillen in resultaten tussen de verschillende doorstroomtoetsen. De inzichten die we hiermee opdoen gebruiken we om onze werkwijze te verbeteren en verder bij te dragen aan de kwaliteit en betrouwbaarheid van het stelsel. 

Daarnaast voeren we regulier onderzoek en analyses uit voor het goed en zorgvuldig uitvoeren van onze wettelijke taken in het primair onderwijs. Denk hierbij aan analyses om de resultaten te controleren. Maar ook analyses voor het voorlopig beeld en de terugblik op de normering van dat jaar. 

Vanaf de afname van 2026 starten we met toelatings- en doorstroomonderzoek. Dan zitten de eerste groepen leerlingen die de doorstroomtoets in 2024 hebben gemaakt namelijk in het derde jaar van het voortgezet onderwijs. 
Ook laten we periodiek audits uitvoeren op het beoordelings- en normeringsproces om te onderzoeken of we wettelijk nog steeds het goede doen en of we dat goed doen.

Niet alleen wij of OCW kunnen voorstellen doen voor nieuw onderzoek. Ook Stichting Cito en andere toetsaanbieders kunnen onderzoeksvoorstellen indienen. Het gaat dan om eenmalige onderzoeken met een specifieke onderzoeksvraag. Per onderzoek kijken we door welke partij dit het beste kan worden uitgevoerd. Dat kan bijvoorbeeld Stichting Cito, een hogeschool of universiteit of een onderzoeksbureau zijn.

Begeleidingscommissie

Een door ons ingestelde onafhankelijke begeleidingscommissie volgt het onderzoeksprogramma vanaf de opzet tot en met de uitvoering. Deze commissie bewaakt de kwaliteit en transparantie en adviseert over de onderzoeksopzet, voortgang en resultaten. Ze bespreekt en beoordeelt de ingediende voorstellen op inhoud, relevantie en uitvoerbaarheid, en scherpt die waar nodig aan.

Overzicht onderzoeken en publicaties

In onderstaand overzicht zie je welke onderzoeken lopen. Vanwege de diversiteit aan onderwerpen gaat het om een breed scala aan onderzoeken. Elk onderzoek kent zijn eigen inhoudelijke en praktische uitdagingen. Dat betekent dat we regelmatig moeten afstemmen met betrokkenen en zorgvuldig bepalen welke aanpak en wijze van dataverzameling passend en verantwoord is voor het betreffende onderzoek. De onderzoeken verschillen sterk van aard — van brede, meerjarige trajecten tot kleinschalige verkenningen van een specifiek thema. Toch doorlopen ze vaak vergelijkbare fasen: denk aan vooronderzoek, onderzoeksopzet, dataverzameling, analyse en rapportage. Zodra we de eerste stappen in een onderzoek zetten, beschouwen we dat onderzoek als ‘lopend’.

Afgerond

Onderzoeken en overige publicaties	Uitgevoerd of gemaakt door	Datum publicatie
Voorlopig beeld doorstroomtoetsen 2025 Tussentijds beeld over de normering doorstroomtoetsen 2025, als vooruitblik op de terugblik normering doorstroomtoetsen 2025	CvTE	April 2025
Audit beoordelingsproces doorstroomtoetsen en toetsen uit leerlingvolgsystemen Externe audit naar ons beoordelingsproces bij de doorstroomtoetsen	Oberon	Maart 2025
Audit normering doorstroomtoetsen 2024 Externe audit naar de normering doorstroomtoetsen bij de eerste afname, in 2024	ETS Global	Januari 2025
Terugblik normering doorstroomtoetsen 2024 Rapportage over de normering bij de doorstroomtoetsen 2024, op basis van analyses	CvTE	Juli 2024

Lopend

Onderzoek	Uitgevoerd door
Invloed van het meenemen van de s(b)o-leerlingen voor de landelijke kalibratie op de landelijke normeringsresultaten Onderzoek naar mogelijke uitbreiding van de kalibratie voor de normering, die nu alleen leerlingen uit het regulier onderwijs omvat, met sbo- en so-leerlingen.	Stichting Cito
Afnamemodusonderzoek naar de verschillen in leerlingprestaties tussen digitale en papieren afgenomen doorstroomtoetsen Meerjarig onderzoek naar mogelijke verschillen in prestaties tussen papieren en digitale afname van de doorstroomtoets. Op basis van vooronderzoek wordt een meerjarig vervolgtraject voorbereid.	Stichting Cito
Pro categorie: onderzoek of er een apart toetsadvies voor praktijkonderwijs kan komen Klein onderzoek naar de haalbaarheid van een aparte toetsadviescategorie voor praktijkonderwijs	Stichting Cito (in opdracht van OCW)
Toets, advies en kansen: de rol van doorstroomtoetsen bij schooladvies Eerste fase van een meerjarig onderzoek naar informatiegebruik bij het opstellen van schooladviezen en de relatie met de keuze voor een doorstroomtoets	HAN

Publicatie resultaten

We publiceren de onderzoeksresultaten na afronding van het onderzoek. Wijst onderzoek uit dat verbetering mogelijk is, dan maken we daar meteen werk van. Zo scherpten we eerder al ons beoordelingskader aan en ook onze werkafspraken over het gezamenlijk anker.

Vragen?

Deze pagina werken we periodiek bij met de laatste stand van zaken. Heb je vragen over deze pagina of over een specifiek onderzoek? Stuur dan een mail naar toetsenpo@cvte.nl.